Conto de Entroido: un futuro incerto
Un relato de Alarico de Roque, gandeiro.
Érgome da cama co espertar de quen dorme o que quere, asómome á fiestra, e vexo esa reconfortante néboa que o cobre case todo. Preciosa e fría mañá no alto deste solitario monte, o Pico da Ortiga. Contan os anciáns que, tempo atrás, nesta zona se estendía unha gran reserva natural de flora e fauna coñecida como Parque do Invernadeiro. Hoxe, mires a onde mires, só se ven eucaliptos. Coa idea de plasmar por escrito a historia de como se chegou a esta situación, para que se saiba a verdade, collo un anaco de xabaril que sobrou onte e séntome fronte á miña pantalla de grafeno.
Hai xa moitos anos, bastantes máis dos que eu teño, o mundo cambiou, pero fíxoo tan sutilmente que case ninguén foi consciente ata que xa era demasiado tarde. A principios do século xxi xuntáronse unha serie de factores que nos levaron a este punto de non retorno no que mal habitamos desde hai máis do que quero lembrar. O campo afundíase, sen o máis mínimo indicio de solución, e as multinacionais campaban ás súas anchas por todo o territorio.
Como parte do desmantelamento do que chamaban «estado de benestar» —que tanto lle custara ao pobo e tan pouco aos políticos—, chegaron os recortes en sanidade e, ante a imposibilidade de dispoñer dos mesmos recursos sanitarios que nas cidades, a xente do campo apresurouse a irse a elas. Coa imposición aos propietarios de manter os montes limpos, as empresas produtoras de pasta de celulosa viron a súa oportunidade e, mediante arrendamentos e promesas de parcelas limpas, ofreceron a posibilidade de plantar eucaliptos. Moitos dos aldeáns que marcharan ás cidades e posuían terreos forestais nas áreas rurais asinaban cos ollos pechados.
Paralelamente, fóronse ditando normas coas que os agricultores e os gandeiros parecían delincuentes medioambientais; por exemplo: xa non podían usar o esterco dos seus animais como fertilizante, senón que debían levalo a plantas de biogás, en cuxo transporte se emitía máis CO2 que con calquera outra forma de traballo agrogandeiro. Nestas circunstancias, os grupos extremistas do animalismo —financiados por aquelas grandes empresas— acosaban continuamente uns gandeiros que, ignorando toda información, tardaran en percibilos como unha ameaza para a súa profesión. Como guinda de tan indixesto pastel, nas zonas nas que xa non quedaba ninguén para protestar erixíronse macroexplotacións de animais de produción, nas que decenas de milleiros deles vivían amontoados e eran explotados procurando o máis mínimo céntimo de rendibilidade. Aqueles proxectos faraónicos, orquestrados co beneplácito das Administracións Públicas, foron a estocada mortal para o modo tradicional de produción familiar, o que acabaría de expulsar do campo os poucos ousados que se negaran a abandonar todo aquilo polo que tanto loitaran os seus antepasados —dignidade, sobre todo—.
Aqueles proxectos faraónicos, orquestrados co beneplácito das Administracións Públicas, foron a estocada mortal para o modo tradicional de produción familiar.
O mosaico que compuxera todo iso derivou na escaseza de alimentos e auga, e nuns niveis de contaminación nunca vistos ata entón. Foi nese momento cando as compañías multinacionais avanzaron na súa estratexia para converterse en adaís da humanidade. O primeiro paso foi atraer a poboación baixando os prezos de todos os produtos consumibles. A continuación, comezaron a vender medicamentos aos habitantes rurais vía Internet, en virtude da «Lei para a defensa sanitaria dos illados» promulgada por un Goberno que a creara en conivencia coas mesmas empresas. Funcionaba do seguinte xeito: unha cadea comercial online vendíache calquera fármaco tras realizar unha simple consulta por videoconferencia; só tiñas que poñer o dedo nun sensor que detectaba as túas constantes vitais para que, a través dunha daquelas antigas tabletas, un médico pagado por esa cadea comercial cho receitase. Despois recibíalo na túa casa, transportado por un dron. Non demoraron moito en permitir a aplicación desta lei nas cidades, así que as multinacionais vendían de todo e a xente estaba contenta —polo menos ao principio—.
Anos máis tarde destapouse o contubernio entre políticos e grandes industrias agroalimentarias para facerse coas terras. Nese intervalo de tempo só lexislaran pensando nos beneficios que estas lles darían e, ante tanta hipocrisía, estalou a revolución do pobo, pero —como dixen ao inicio do meu relato— era demasiado tarde. As multinacionais aliáronse e, mediante as redes sociais, observábano todo. Esta organización pronto sería coñecida como «O Ollo». Quitaron do medio os líderes das revoltas sociais e, confabuladas coa elite política, estableceron normas que, malia pareceren favorables para o pobo, eran novas cadeas coas que atalo máis forte. Impuxéronse soldos únicos, calculados con precisión por «O Ollo», para que a poboación puidese sobrevivir e pouco máis. «O Ollo» dábache un emprego a cambio dos cartos que necesitabas para comer, durmir e ter unha medicina básica. Nas escolas, a ensinanza tamén corría ao seu cargo, o que acababa de redondear a situación en favor dos opresores.
Mentres, no campo —o único reduto con algo de liberdade—, cada casa e cada granxa que atopaban e lles molestaban eran eliminadas, e os seus habitantes eran realoxados na cidade, ao máis puro estilo dos colonos americanos cos indios durante os séculos xviii e xix.
Só quedaba unha pedra no zapato da nova oligarquía: as festas de expresión popular, como o Entroido. Por máis que o intentaban, non conseguían detelas. As protestas con persoas disfrazadas coábanse nas redes sociais, pero non lograban dar con elas. Neste pulso, que se mantén activo ata o día de hoxe, formáronse grupos de resistencia fronte a «O Ollo» que, diseminados por todo o país, axiña se converteron nunha organización ben estruturada. Esta recibiría o nome de «A Nova Esperanza».
A pena de morte —recuperada no país había poucos anos— caía sobre os membros de «A Nova Esperanza». Durante anos, moita xente acollíaos e protexíaos, pero cada vez resultaba más difícil ocultarse. A asociación decidiu entón non poñer en perigo a ninguén máis, xa que os sospeitosos de colaboracionismo eran eliminados das listaxes médicas e morrían por enfermidades tan comúns como unha gripe. Esta situación levounos, hai dous anos, a pensar na idea de irse ao monte e construír alí as súas vidas. Coas inmensas plantacións de eucaliptos, os xabarís proliferaran libremente, converténdose en practicamente o único mamífero salvaxe, así que dispoñerían de alimento. Os integrantes de «A Nova Esperanza» serían os primeiros repoboadores das áreas rurais.
O meu nome é Santi, e son o líder de «A Nova Esperanza» en Galiza. «O Ollo» non chega a nós porque o abandono tecnolóxico nas montañas foi tan grande que agora somos invisibles para eles. Vivimos con poucos medios e estamos aburridos de comer case sempre o mesmo pero, afortunadamente, un dos meus compañeiros traballaba nun laboratorio no que había un banco de sementes e trouxo algunhas autóctonas —poucas para todos os que somos agora—. Está a resultarnos difícil cultivalas debido a que os eucaliptos estiveron tantos anos succionando a auga do solo pero, pouco a pouco, imos sacando algo. Resistimos, pero nunca esquecemos a nosa loita.
Hoxe é domingo de Entroido, o único día permitido desde 2060 —hai vinte e oito anos—. Ao meu grupo tócalle facer a baixada a Viana do Bolo e a Laza. Malia que estas vilas foron abandonadas hai moito tempo, aínda manteñen un turístico e efémero Entroido. Desde a nosa estratéxica posición —a medio camiño entre as dúas ruínas históricas—, levaremos a cabo a nosa ilegal protesta coa baixada da Morena a Laza e a do Boteiro a Viana do Bolo, camuflándonos entre os personaxes enviados por «O Ollo» para darnos caza. Unha vez alí, desde os nosos dipegrazs —dispositivos persoais de grafeno— encriptados, compartiremos cos dipegrazs dos visitantes esta parte da historia que foi borrada dos textos de estudo. Tamén faremos circular fotos que amosen como era o territorio rural deste país nos anos vinte deste século e, con sorte, poderemos ampliar a listaxe de afiliados a «A Nova Esperanza». Aínda que é un plan arriscado, o Entroido será, unha vez máis, unha illa de protesta popular. Seguiremos loitando contra «O Ollo» e os seus socios da elite política, e non nos renderemos ata devolver a cordura ao campo.
Os meus pais, membros desta resistencia desde os seus inicios, explicáronme que a historia é como unha roda de raios, na que cada un deles representa un poder: as multinacionais, os políticos, a clase alta, o pobo, etc. A miña misión non é xirar a roda ata que o raio do pobo estea enriba, senón romper a roda e reconstruír este mundo de persoas adoutrinadas abríndolles os ollos.
LE TAMÉN:
Un futuro incerto (II): a escura verdade
