O día da terra
Un artigo de Alarico de Roque, gandeiro.
Cadaquén festexa este día á súa maneira: día da patria, da matria, das letras galegas, da lingua galega… En fin, que cada un lle dá o seu propio sentido. Certo é que me doe ver como nalgúns dos casos se usa máis como unha propaganda cultural, que nin eles mesmos cren e que fan por obriga institucional, pero non escribo isto para criticar, que este é un día demasiado grande para meterse nesas brañas.
Eu festexo o día da nosa terra, a miña e a dos meus devanceiros, pois eles foron os que conformaron as liñas que vemos cando miramos ao horizonte, sexa desde o alto do monte do Seixo ou do da Madanela, desde o Val do Ulla ou do da Ribeira Sacra, desde Fisterra, outeando o Atlántico, ou desde a praia das Catedrais, mirando o Cantábrico. Eles gardaron nos seus corazóns e na súa fala unha das linguas máis variadas, ricas e fermosas, levándoa alá a onde foron e moldeándoa como fai un viticultor coa viña na súa eira, para que dea boas uvas e unha fresca sombra.
Eu festexo o día da nosa terra, a miña e a dos meus devanceiros, pois eles foron os que conformaron as liñas que vemos cando miramos ao horizonte.
Foron os nosos devanceiros os que fixeron que esta sexa a lingua na que máis acepcións se lles dá ás accións de muxir, labrar, sachar ou pescar; a de incontables nomes para cada árbore autóctona, para cada paxaro que pía mainiño ao amencer, pero facéndose escoitar, para cada tipo de chan, para os distintos ventos que nos arrolan nesta rica esmeralda salferida de croios; a dos cen nomes para definir as cen maneiras de chover que se ven na nosa Galiza. Foron eles os que recolleron palabras agresivas doutras linguas para convertelas na normalidade do traballo nas leiras, como esa «ceifa» que tanto pronunciamos estes días nas aldeas e que provén das terribles aceifas musulmás de hai tantos séculos atrás.
A terra, a miña e a de todos os galegos que senten esa morriña que non ten tradución a ningunha outra lingua, igual que tampouco se pode traducir ese sentimento, porque os sentimentos tamén se forxan. A lingua que, pola súa vez, cicela o carácter de quen a usa. O galego —tanto a lingua como a persoa—: tranquilo, moi vencellado á súa terra e que ve nas súas crianzas a mellor e maior de todas as riquezas e froitos desta terra de mil ríos e regatos; de trato afable e aberto, sempre pendurándolles eses cálidos sufixos ás palabras que semellan ser moi secas e, non obstante, con termos para sentimentos que tardan en xermolar, pero que son de forte carraxe cando afloran.
Sen dúbida, eu sinto este día como o da nosa terra e de todo o que a envolve: as súas xentes, a súa paisaxe, os seus traballos, a súa historia, os seus froitos e a súa lingua. Nin máis nin menos que o mesmo que nos escribiu Rosalía.