Amador Coro sae da cadea, en liberdade condicional, tras cumprir dous terzos da súa condena por ter provocado un incendio. Ninguén o espera, pero regresa á súa casa, nas montañas lucenses dos Ancares, onde volverá convivir con Benedicta —a súa nai—, Luna —a súa cadela— e as súas tres vacas. Alleos ás mofas dos veciños, nai e fillo viven en tranquila harmonía coa natureza, ata que a virulencia do lume arrasa a zona.
É frecuente que algunhas explotacións busquen complementar os ingresos que perciben pola venda do leite con outras actividades económicas. Un exemplo é a venda dos animais machos que nacen nas granxas, aínda que nese caso é máis a necesidade de desfacerse deles que a busca de beneficio económico. Outra opción é o cebado de porcos, ovellas ou xatos de razas cárnicas, para a súa venda a veciños da zona ou a carnizarías. Tamén é habitual que algún membro da familia compaxine o seu traballo na granxa cun posto noutra empresa ou como traballador autónomo esporádico. Pódese vender parte da colleita cando temos excedentes —algo pouco habitual— ou arrendar parcelas que non utilizamos. A venda directa de leite cru é unha opción que se recuperou, logo de pasar décadas desaparecida. Mesmo as hortas que temos ao lado de casas e cortes poden ser unha fonte de ingresos, aínda que a pequena escala e de xeito eventual.
Unha vez presentadas as claves para poñer en marcha un proxecto de aproveitamento turístico das explotacións gandeiras, coñezamos agora dous exemplos que xa están funcionando e con indubidable éxito: Vida de Aldea, en Lugo, e Can Gel, en Barcelona. Son dous modelos moi diferentes entre si por tamaño, volume de negocio, tipo de actividades e servizos que ofrecen. O único punto en común é que ambos arrincaron como granxas familiares destinadas á produción de leite en intensivo con vacas frisoas. Logo, como veremos, foron evolucionando a fórmulas de vida e de negocio moi distintas. Podemos aprender das súas experiencias.
Din dos galegos que un non sabe se soben ou baixan pola escaleira na que te atopas con eles. Que che responden con outra pregunta e que, malia o seu clima húmido, son remisos a mollarse por algo, ou, polo menos, por algo que pague a pena.
As novas tendencias de consumo están levando a recuperar termos que non debían ter saído nunca do vocabulario descritivo da nosa alimentación. Así, buscamos produtos «saudables», «frescos» e «de tempada». Tamén colle forza unha —non tan nova— terminoloxía que fai referencia non tanto ás propias características dos produtos como aos modos de producilos. Entre eles atópanse os «ecolóxicos» e «de proximidade», tamén chamados «quilómetro cero». Estes últimos son os que, ademais de seren frescos, de tempada e ecolóxicos, son cultivados ou procesados nun raio máximo de cen quilómetros desde o punto onde se adquiren ou consomen.
Tempo de preparación: 1 hora
Dificultade: media
Atopámonos ás portas da primeira xeración que crecerá sen posuír ningún vínculo familiar co rural, lugar de orixe dos nosos alimentos. Crer que isto non terá maior relevancia no futuro desenvolvemento da sociedade, claramente encamiñado a virar ao redor das grandes cidades, sería un despropósito considerable pero nada novo. O presente non é máis que a colleita de todo o sementado ao longo da historia e, se queremos entendelo, debemos coñecer o pasado para, se é posible, evitar cometer os mesmos erros. Apelamos, pois, á curiosidade e interese do lector, e convidámolo a acompañarnos nunha viaxe pola historia. Un traxecto que, con sorte, nos levará a reflexionar sobre como chegamos a esta situación de abandono e desvalorización de todo o que atinxe ao ámbito rural.
Achegábame a Fonso e a súa aparencia, aceptable na distancia, murchaba paso a paso, a medida que a proximidade me permitía apreciar o implacable paso do tempo no seu rostro. Grosos e profundos sucos raiaban a súa cara. O seu cabelo, negro acibeche dous metros antes, era máis ben unha grotesca masa de febras e tinguidura barata, aplicada en grandes cantidades e sen aclarar, que lle cubría tamén a pel das tempas e parte da fronte. Alcanceino e dispúxenme a estreitar a man que me estendía, escurecida polo barro, os excrementos de vaca resecados e as longuísimas uñas de loito pechado. Sorría cun branquísimo sorriso apontoado por unha funda dental.
