Lucía

Un relato de David Casal.

Lucía ten trinta e seis anos. Naceu e vive nun concello non moi lonxe de Lugo, de Santiago e da Mariña. Ten vinte vacas para muxir e as escasas xovencas e secas que pode manter durante o ano.

Lucía estivo na escola taller aprendendo xardinaría e tamén fixo o ciclo de administrativo en Formación Profesional —FP—. Pero, como tantos da súa xeración, a crise de 2008 deixouna sen posibilidades de acceder a empregos relacionados coa súa formación e, como algúns da súa xeración, quedou coa pequena explotación familiar. Cando todo apuntaba a que as xubilacións dos seus pais levarían ao peche da granxa, esta rapaza colleu as rendas, sen saber moi ben como funciona o sector do leite. Pensou que as axudas á incorporación serían un bo punto de partida. Agora non sabe se está arrepentida.

Na casa hai unha avoa coas doenzas da vellez agravadas, pero, como o ambulatorio do concello só ten médico dous días, teñen que levala frecuentemente ao hospital de Lugo. Lucía non ten irmáns, a súa nai non conduce e o pai perdeu unha perna pola diabetes. Sorte que a súa nai limpa, fai a comida, traballa a horta, mantén as pitas e os coellos e aínda está para muxir cando non queda outra ou arrimar unha pouca herba. Porque a rapaza pode atender as vacas e levar as contas e o papelame da granxa, pero non lle chegan as horas para facer as cousas da casa. Ata ten que organizarse para realizar pagamentos, porque a única oficina bancaria do seu concello abre cada vez menos días e menos horas.

A rapaza pode atender as vacas e levar as contas e o papelame da granxa, pero non lle chegan as horas para facer as cousas da casa.

Luci, como lle chaman as súas amigas, ás que ten cada vez menos tempo de ver, deixou o grupo de danza galega no que levaba desde que ía ao colexio. Nin pode ir ensaiar nin actuar. Tampouco ten tempo nin ganas para buscar parella ou formar unha familia. Faláronlle das apps e páxinas de citas, pero non se fía. Á parte de que de pouco lle ían valer cos problemas de cobertura que hai na súa parroquia; o móbil funciona cando lle cadra e Internet, de cando en vez. Saír de noite resúltalle cada vez máis difícil e estraño.

As vacas da casa saen pacer todos os días que se pode e, cando non, comen a herba na corte e un pouco penso dese que é cada vez máis caro. Veñen dando os seus vinte e catro litros, que non está nada mal. De cando en vez hai que mercar algo de palla e herba seca. E nunca sabe canto vai subir a luz. Co que cobra polo leite e as pagas dos seus pais e da súa avoa, van saíndo adiante, sen aforros, con imprevistos, con algún susto, privándose ás veces, pero manténdose.

Lucía moxe en dúas quendas, de mañá e tarde. Coa mesma muxidora manual e o mesmo circuíto que usaba o seu pai. Polo de agora o esforzo físico e o frío non lle pasan factura, aínda que, en ocasións, parece que un día quere doer unha man ou que o lombo xa non dobra como antes…

Fai o posible por ir a todas as reunións do sindicato e da asociación de veciños. A suba do Imposto sobre Bens Inmobles —IBI—, os eólicos que lles queren chantar no monte común, a baixada de prezos do leite, a suba da luz… temas que a angustian e que non chega a comprender a que obedecen. Ou, se cadra, prefire non pensalo. É socia da cooperativa, como o foron os seus pais, aínda que non ten moi claro por que.

Algunha vez cavilou en que podería facer queixo ou manteiga, ou mesmo iogures; pero como? Os bancos non lle van dar o que precisaría e tampouco ten con quen asociarse. O outro veciño gandeiro ten cento setenta vacas e rara vez lle ve o pelo. Polo que din, ten créditos para pagar toda a vida.

Lucía non é un caso extremo. Encarna a realidade e a explicación da tan cacarexada España baleirada.

Lucía non é un caso extremo. Encarna a realidade e a explicación da tan cacarexada España baleirada. Sen servizos públicos preto da casa, sen ingresos que fagan xustiza ao seu esforzo, sen unha oferta de lecer e recreo que lle permita evadirse unhas horas, sen ningunha certeza sobre o que traerá o futuro… Á casa das Lucías de toda Galiza nunca vai ir un conselleiro nin un equipo de prensa. Non encarna un modelo de éxito deses que son un de cada mil e que os políticos citan sempre para dicir que «fixan poboación no rural, porque o futuro está no rural». Lucía e os que viven e traballan coma ela están mal pagos, escasamente asesorados, ignorados pola Administración e a poboación urbana e pisados por unha industria que lles presenta como favor o que en realidade é un abuso.

E Lucía non pide tanto. Nin sequera pide. Só anhela.