Como esconder un cadáver e que ninguén o vexa

Una opinión de Alarico de Roque, gandeiro.
Fotos: Bea Ramos e Jose Santiso.

Supoñamos que cometo un asasinato, coa premeditación e a paciencia requiridas para organizalo á perfección e que a policía non me pille coas mans na masa. Sigamos confabulando e imaxinemos que, unha vez levado a cabo, todo resultou segundo o previsto. Agora chega o momento máis complicado, o que me permitiría saír indemne dun delito de homicidio —máis que— voluntario: como esconder o cadáver e que ninguén o vexa.

Xa teño nas miñas mans o corpo sen vida. Cal é a mellor maneira de esquivar a lei para poder saír airoso deste crime? Pola miña cabeza pasan mil e un lugares para agachalo: enterralo, emparedalo, somerxelo en ácido sulfúrico, cuartealo e tirar os anacos nun pantano cheo de caimáns… En fin, que todos temos visto bastantes series policiais como para saber que, sexa cal sexa o método empregado, os nosos plans sempre poden verse truncados por unha testemuña inoportuna ou por un investigador da policía científica demasiado agudo. Entón, nun momento de lucidez, lémbrome de Norman Bates e decátome de que, se non quero levar a atención cara á súa «desaparición», en vez de ocultar a que indubidablemente é a maior proba do delito, o que debo facer é deixar o cadáver á vista de todos e convencelos de que non está morto, senón que só está noutra fase mellor da súa existencia. O que non contarei ao resto do mundo é que o beneficiario da gran herdanza da vítima é o asasino, ou sexa, eu.

Pois ben, isto é, nin máis nin menos, o que pasou coa nosa sanidade pública, un crime planificado e perpetrado moito tempo antes de enfrontarnos a unha pandemia como a actual. Se non me credes, seguide lendo e, cando rematedes, se o que estades vendo non son os restos mortais do noso sistema sanitario, senón que vos parece que está experimentando un salto a unha vida superior, rebatédeme.

A sanidade pública nunca necesitou da man privada, pois quen mellor que o Estado para organizar axeitadamente os servizos de saúde.

A sanidade pública nunca necesitou da man privada, pois quen mellor que o Estado para organizar axeitadamente os servizos de saúde e, grazas á recadación dos impostos suficientes, dotalos de recursos, para que sexan efectivos, modernos e, sobre todo, que salven vidas. Mesmo estabamos tan seguros disto que se incluíu na Constitución, en concreto, no artigo 43: «1. Recoñécese o dereito á protección da saúde» e «2. Compete aos poderes públicos organizar e tutelar a saúde pública a través de medidas preventivas e das prestacións e servizos necesarios. A lei establecerá os dereitos e deberes de todos ao respecto».

Non obstante, este era un pastel demasiado apetitoso, así que a alongada sombra do capitalismo axiña se lle botou enriba. A oportunidade para cometer o crime estaba servida. Obviamente, todos pagaríamos o que fose necesario para poder manter a nosa saúde, así que se empezou por privatizar as cociñas e os comedores dos hospitais, pasando pola limpeza, o mantemento e a reparación das instalacións e os aparatos, e chegando ata a supervisión de certas salas especializadas. Un conxunto de servizos engadidos á sanidade pública baixo a premisa dun ben común: o aforro de diñeiro, xa que todo o privado é máis eficiente. O seguinte paso sería crear hospitais privados, ou semiprivados, que, co caro que resulta poñer un a funcionar, é mellor empezar cun fifty-fifty, e xa se privatizarán por completo cando estean ben equipados. Sempre, tamén, a prol dunha maior e mellor eficiencia, xa que sairá máis barato que se tivese que facerse público.

Co cadáver nas súas mans, o asasino necesitaba poñer en marcha a súa coartada. Chegara o momento de desviar a atención e convencer os demais —os contribuíntes—, de que a vítima «está nun lugar mellor». Con ese fin, debíase recortar o suficiente en saúde pública para que as posibles testemuñas —os enfermos— mirasen cara a outro lado —o que lle interesaba ao asasino— e acudisen ou se derivasen aos centros privados —que xa se sabe que un hospital desta condición sen clientes non dá cartos—. Elimináronse camas, médicos, enfermeiras, persoal de limpeza —se se ía poñer en risco a saúde dos cidadáns, mellor contribuír desde dentro— e evitaríase renovar a maquinaria, excepto, claro está, que algún multimillonario tivese o mal detalle de facer unha doazón e, para xustificala, obrigase a mercar algunha cousa que outra. Toda esta redución do gasto público iríase trasladando, pouco a pouco, a financiar probas e consultas na sanidade privada —onde os especialistas da pública xa se fixeron tamén cun oco—.

A día 1 de xaneiro de 2020 encontrabámonos na situación descrita ata agora. Nese momento fixo a súa aparición a máis peculiar policía científica, unha con menos miramentos dos que calquera asasino podería esperar: a COVID-19, que chegou coa total intención de desvelar o que, ata daquela, se consideraba un crime perfecto.

Malia que se cometera un asasinato tan minuciosamente organizado, cunha mentira ben traballada funcionando como coartada, o coronavirus plantouse na escena do crime e, con maior rapidez que calquera Gil Grissom ou Horatio Caine que se prece, puxo ao descuberto o cadáver e as evidencias que apuntaban directamente ao asasino: nos hospitais non había suficientes camas, nin aparatos, nin médicos, nin enfermeiras, nin equipos de protección individual —EPI—… Resumindo, reinaba a insuficiencia. As carencias eran de tal magnitude que os centros sanitarios privados —esa mellor vida á que, supostamente, pasou a sanidade pública, ou sexa, a vítima— foron obrigados a atender pacientes aos que non lles poderían emitir unha factura. Pero, oh, señor!, resulta que eles dispoñían de menos medios aínda, e a coartada caeu polo seu propio peso, máis morta que o propio morto. Quizais vos preguntedes por que. A resposta é moi doada, e constitúe unha proba irrefutable: a sanidade pública está concibida para coidar da nosa saúde, teñamos os recursos económicos que teñamos, mentres que a privada o está para gañar diñeiro e, canto máis escasos sexan os medios dos que dispoña aquela, maiores serán os ingresos desta.

O asasino, un conxunto de políticos e empresarios que, nun acalorado intento de eximirse das súas culpas e acusar a outros, nin sequera teñen a decencia de respectar os xuíces e «gardar orde na sala», preséntase ante o tribunal, que é a cidadanía, xustificando a absoluta escaseza de medios e a imprevisión co argumento de que ninguén podía contar con que isto acontecese. No entanto, a COVID-19 presenta as súas alegacións con probas concluíntes: a primeira é que os recursos necesarios para frear a epidemia de SARS-CoV-2 son exactamente os mesmos que se se producise unha de pneumonía ou gripe, o que demostra que a sanidade xa se encontraba baixo mínimos en condicións normais, para facer fronte a axentes infecciosos coñecidos —e mesmo previsibles—. E a segunda é que o aviso dunha posible pandemia global está publicado en todas as canles da Organización Mundial da Saúde —OMS— desde hai máis de tres anos, polo que a falta de previsión parece máis unha falta de interese.

Cos feitos consumados e o caso de asasinato da sanidade pública debidamente exposto, agora depende de nós, defensores da vítima —que para algo pagamos uns impostos que a protexan— e xuíces nas urnas, emitir un veredicto e ditar unha sentenza por este crime que resultou ser imperfecto.